Antidepressants
Lithium Carbonate
COMMON BRANDS NAME(S):
GENERIC NAME(S): Lithium Carbonate
اروهای ضد افسردگی
لیتیم کربنات
نام‌های تجاری:
نام شیمیایی: لیتیم کربنات
اطلاعات و مصرف دارو
از لیتیم در درمان و پیشگیری مانیا، بیماری مانیک – دپرسیو، افسردگی عود کننده و رفتار تهاجمی استفاده می‌شود.
مکانیسم اثر لیتیم دقیقا مشخص نیست، اما به دلیل شباهت یون لیتیم به یون سدیم ، جایگزین سدیم شده و در ایجاد پتانسیل عمل در سلولهای عصبی اختلال ایجاد می‌کند بر روی عملکرد واسطه‌های شیمیایی عصبی‌مثل نوراپی‌نفرین، سروتونین ، دوپامین و استیل‌کولین و گیرنده‌های آنها تأثیر می‌گذارد و با کاهش تولید پیام رسان ثانویه اینوزیتول‌تری فسفات ایجاد پاسخ سلولی را تضعیف می‌کند.
کربنات لیتیم از طریق خوراکی به طور کامل جذب می‌شود و بعد از 30 دقیقه غلظت پلاسمایی ان به حداکثر می‌رسد. 95% دارو بدون تغییر از طریق کلیه دفع می‌شود. نیمه عمردارو حدود 24 ساعت می‌باشد.
عوارض جانبی احتمالی
اختلال گوارشی، لرزش، پرنوشی و پرادراری، افزایش وزن و خیز از عوارض جانبی دارو هستند. . تاری دید ، بدتر شدن اختلال گوارشی(بی‌اشتهایی، استفراغ، اسهال)، ضعف عضلانی، افزایش اختلال CNS (خواب آلودگی خفیف، کسالت، سرگیجه و عدم تعادل ، عدم هماهنگی ، هیپررفلکسی، تشنج، سایکوز ، سنکوپ، کم ادراری، نارسایی گرش خون ، اغماء و معمولا مرگ از علائم مسمومیت با لیتیوم هستند.
هشدارها و تذکرات
. به دلیل احتمال بروز تغییرات بافتی و عملکردی کلیه متعاقب مصرف دراز مدت لیتیم درمان با این دارو بیش از 5-3 سال توصیه نمی‌شود.
2. از آنجایی که نمک‌های لیتیم دارای ضریب درمانی بسیار باریکی هستند ، فقط در صورتی می‌توان آنها را تجویز نمود که بتوان غلظت پلاسمایی دارو را به تناوب اندازه گرفت. افزایش غلظت پلاسمایی لیتیم بالاتر از حد درمانی ممکن است کشنده باشد.
3. در صورت بروز علائم مسمومیت با لیتیم (لرزش ، عدم تعادل، نیستاگموس، نارسایی کلیوی و تشنج) باید درمان را قطع و در صورت لزوم مسمومیت زدایی انجام داد.
4. وقتی که غلظت پلاسمایی لیتیم به حد سمی می‌رسد، معمولاً 1 یا 2 روز طول می‌کشد تا علائم شدید مسمومیت بروز کند.
5. در صورت تخلیه سدیم بدن ، مسمومیت با لیتیم تشدید می‌شود. به همین دلیل از مصرف داروهای مدر بخصوص تیازید‌ها همزمان با این دارو باید اجتناب شود.
6. این دارو در موارد زیر باید با احتیاط فراوان مصرف شود.
بیماری قلبی –عروقی، اختلالات CNS مانند صرع یا پارکینسون، دهیدراسیون شدید، عفونت شدید، بی کفایتی کلیه و احتباس ادرار.
7. بررسی نوار قلبی حداقل یکبار قبل از شروع درمان و سپس در صورت نیاز در طی درمان توصیه می‌شود. همچنین تعیین غلظت سرمی لیتیم به طور منظم در طول درمان نیز توصیه می‌شود. تعیین عملکرد کلیه و شمارش تام و افتراقی سلولهای خون پیش از درمان و بطور منظم در طول درمان با این دارو توصیه می‌شود.
تداخلات
داروهای مهار کننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) ، داروهای ضدالتهاب غیر استروییدی ، مدرهای موثر بر قوس هنله و تیازید‌ها با کاهش دفع لیتیم غلظت پلاسمایی آن را افزایش می‌دهند. سدیم بی‌کربنات ،استازولامید و تئوفیلین دفع لیتیم را افزایش و موجب کاهش غلظت پلاسمایی آن می‌شوند. گزارش شده که مصرف همزمان لیتیم با مترونیدازول و اسپکتینومایسین موجب بروز مسمومیت با لیتیم شده است.مصرف همزمان لیتیم با فنی‌توئین، کاربامازپین، وراپامیل، دیلتیازم و متیل‌دوپا ممکن است موجب سمیت عصبی شود. مصرف همزمان لیتیم با داروهی ضد پسیکوز بخصوص هالوپریدول و نیز با متوکلوپرامید موجب افزایش خطر بروز عوارض خارج هرمی و احتمالا سمیت عصبی می‌گردد. در صورت مصرف همزمان با لیتیم اثر شل‌کننده عضلانی افزایش می‌یابد . لیتیم با اثرات نئوستیگمین و پیریدوستیگمین تداخل می‌کند.