Contrast Media
Iohexol
COMMON BRANDS NAME(S):
GENERIC NAME(S): Iohexol
واد حاجب
ایوهگزول
نام‌های تجاری:
نام شیمیایی: ایوهگزول - ایوهکسول
اطلاعات و مصرف دارو
ایوهگزول از راه داخل نخاعی برای میلوگرافی ناحیه سینه، گردن، کمر وتمامی ستون فقرات (استاندارد یا توموگرافی کامپیوتری)؛ از راه داخل عروقی برای آنژیوکاردیوگرافی، آنژیوگرافی، آئورتوگرافی، آرتریوگرافی، ونوگرافی، اوروگرافی دفعی، توموگرافی کامپیوتری مغز و بدن، هرنیوگرافی؛ از راه داخل مجرا برای پانکراتوگرافی برگشتی؛ کولانژیوپانکراتوگرافی برگشتی، و از راه داخل مایع سینوویال برای آرتروگرافی مفصل؛ از راه خوراکی، برای توموگرافی کامپیوتری شکم و رادیوگرافی دستگاه گوارش مصرف می شود.
ایوهگزول یک ترکیب غیر یونیزه آلی ید می باشد. ترکیبات آلی ید در هنگام عبور از مجرای مختلف بدن با جذب اشعه x باعث تشخیص ساختار بافت مورد نظر می شوند. شدت جذب اشعه به غلظت ید بستگی دارد.
وقتی داخل نخاعی تزریق می شود، به سرعت در قسمتهای مختلف مغز توزیع می شود که در بیماران نرمال ظرف چند ساعت به داخل خون می رود و حذف می شود و نیمه عمر دارو از این راه 4/3 ساعت است. در داخل عروق به سرعت در مایعات خارج سلولی توزیع می شود، اما در جائی رسوب نمی کند. ضمناً از این طریق از سد خونی- مغزی عبور نمی کند، گرچه در تومورهای مغزی به دلیل از بین رفتن سد خونی- مغزی در محل تومور توزیع می گردد و نیمه عمر دارو تقریباً 2 ساعت (در صورت سلامت کلیه) می باشد. در روش تزریقی دفع کلیوی بوده و در راه خوراکی یا داخل مجرا دفع عمدتاً از طریق مدفوع صورت می گیرد.
عوارض جانبی احتمالی
: عوارض جانبی معمولاً به غلظت دارو، ویسکوزیته، میزان و سرعت تجویز بستگی دارد. معمولاً عوارض ایوهگزول مانند بقیه ترکیبات حاجب یددار غیریونیزه کمتر از انواع یونیزه آن است. احتمال بروز ترمبوآمبولی منجر به انفارکتوس میوکارد وجود دارد. در افراد مبتلا به دهیدراتاسیون، سردرد دامنه دار، ممکن است پس از تزریق داخل نخاعی بروز نماید.
عوارض جانبی شایع شامل واکنشهای آلرژیک کاذب، سردرد، برونکواسپاسم، ادم ریوی، افت شدید فشار خون، کمردرد، سختی گردن، تهوع، اسهال و سرگیجه می باشد. در تزریق داخل نخاعی، التهاب غیر عفونی مننژ، گیجی، درد عصب سیاتیک، درد در ناحیه پشت و درد و تورم مفصل مشاهده می شود.
هشدارها و تذکرات
- این دارو به علت خاصیت مدراسموتیک، موجب ایجاد یا تشدید دهیدراتاسیون و افزایش احتمال نارسائی حاد کلیوی می شود. در اطفالی که کم ادراری، زیادی ادرار و یا دیابت دارند، این مشکل بیشتر دیده می شود. به منظور جلوگیری از دهیدراتاسیون، باید قبل از آزمایش به مقدار کافی مایعات به بیمار داده شود. احتمال بروز نارسائی کلیوی در بیماران سالخورده بیشتر است.
2- این دارو در بیماران مبتلا به فئوکروموسیتوم ممکن است باعث تشدید حمله فشار خون گردد.
3- به دلیل حساسیت متقاطع، بیماران حساس به مواد حاجب رادیواکتیو ید دار ممکن است نسبت به این دارو نیز حساسیت نشان بدهند.
تداخلات
مصرف همزمان این دارو با داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای و یا مهار کننده منوآمین اکسیداز باعث اثر آنها می شود. تجویز داخل نخاعی این دارو برای بیماری که فنوتیازین مصرف می کند، ممکن است باعث بروز حملات تشنجی گردد.مصرف همزمان با آنتاگونیست های بتا باعث بروز واکنشهای آنافیلاکتوئید می گردد. مصرف همزمان این داروبا داروهای خوراکی پرتونگاری کیسه صفرا احتمال سمیت کلیوی را افزایش می دهد. مصرف همزمان این دارو با داروهای ضد فشار خون بالا، باعث افت شدید فشار خون می شود. تجویز اینترلوکین 2 با این دارو، احتمال بروز عوارض تاخیری مواد حاجب داخل وریدی را افزایش می دهد.